• Furniture — Assessment of the ignitability of upholstered furniture
• เฟอร์นิเจอร์ — การประเมินความสามารถในการติดไฟของเฟอร์นิเจอร์หุ้มเบาะ

BS EN 1021 คือ มาตรฐานยุโรป (EN – European Standard) ที่ถูกนำมาใช้เป็น มาตรฐานแห่งชาติอังกฤษ (BS – British Standard) ซึ่งเป็นชุดของมาตรฐานที่ใช้ในการ ประเมินความสามารถในการติดไฟของเฟอร์นิเจอร์หุ้มเบาะ โดยเฉพาะส่วนที่เป็นวัสดุผสม (เช่น ผ้าหุ้มและวัสดุบุภายใน) ที่ใช้ในการทำเก้าอี้ โซฟา หรือเฟอร์นิเจอร์บุผ้าอื่น ๆ

มาตรฐานนี้แบ่งออกเป็น 2 ส่วนหลัก:

BS EN 1021-1, Part 1 Ignition source smouldering cigarette
ส่วนที่ 1: แหล่งกำเนิดประกายไฟ บุหรี่ที่กำลังติดไฟ

• วัตถุประสงค์: ทดสอบความสามารถในการติดไฟของวัสดุเมื่อได้รับแหล่งกำเนิดประกายไฟจาก บุหรี่ที่กำลังติดไฟ (บุหรี่ที่จุดแล้วแต่ไม่มีเปลวไฟ แต่ยังคงมีถ่านแดง)
• วิธีการทดสอบ: วางบุหรี่ที่กำลังติดไฟไว้ที่มุมระหว่างเบาะนั่งและพนักพิง (ในอุปกรณ์ทดสอบที่จำลองมุม 90 องศา) และสังเกตว่าวัสดุเกิดการลุกไหม้หรือลามไฟหรือไม่ภายในระยะเวลาที่กำหนด

BS EN 1021-2, Part 2: Ignition source match flame equivalent
ส่วนที่ 2: แหล่งกำเนิดประกายไฟ เปลวไฟเทียบเท่าไม้ขีดไฟ

• วัตถุประสงค์: ทดสอบความสามารถในการติดไฟของวัสดุเมื่อได้รับแหล่งกำเนิดประกายไฟจาก เปลวไฟขนาดเล็กเทียบเท่าไม้ขีดไฟ (โดยปกติใช้เปลวไฟก๊าซบิวเทนขนาด 35 มม.)
• วิธีการทดสอบ: ใช้เปลวไฟขนาดเล็กตามที่กำหนดสัมผัสกับวัสดุเป็นเวลา 15 วินาทีที่มุมระหว่างเบาะนั่งและพนักพิง จากนั้นสังเกตว่าวัสดุลุกไหม้หรือลามไฟหลังจากนำเปลวไฟออกไปแล้วหรือไม่

มาตรฐานแห่งชาติของสาธารณรัฐประชาชนจีน (GB Standards) ถูกเรียกว่า Guojia Biaozhun “กั๋ว-เจีย-เปียว-จุ่น” (国标) ซึ่งมีความหมายว่า “มาตรฐานแห่งชาติ” และมีรหัสย่อว่า GB

• Guójiā (国 家): กั๋ว-เจีย (หมายถึง ประเทศ/แห่งชาติ)
• Biāozhǔn (标 准): เปียว-จุ่น (หมายถึง มาตรฐาน)

ก่อนอื่นต้องทำความเข้าใจกันก่อนว่า GB และ GB/T ต่างกันอย่างไร

1. GB (Guobiao) “กั๋ว-เปียว” – มาตรฐานบังคับ (Mandatory National Standard)

• GB (ตามด้วยตัวเลข: เช่น GB 18401) หมายถึง “มาตรฐานแห่งชาติที่เป็นข้อบังคับ” หรือ มาตรฐานภาคบังคับ (Mandatory)
• ความหมาย: เป็นมาตรฐานที่เกี่ยวข้องโดยตรงกับ ความปลอดภัยของชีวิตและทรัพย์สิน สุขภาพของประชาชน ความมั่นคงของชาติ ความปลอดภัยของระบบนิเวศและสิ่งแวดล้อม รวมถึงข้อกำหนดพื้นฐานสำหรับการบริหารเศรษฐกิจและสังคม
• การบังคับใช้: ผลิตภัณฑ์ใดๆ ที่วางขายหรือนำเข้าสู่ตลาดจีนจะต้องผ่านการทดสอบและปฏิบัติตามข้อกำหนดของมาตรฐาน GB ที่เกี่ยวข้องอย่างเคร่งครัด ถือเป็นกฎหมายที่ต้องทำตาม

2. GB/T (Guobiao Tuijian) “กั๋ว-เปียว-ทุย-เจี้ยน” – มาตรฐานแนะนำ (Recommended National Standard)

• GB/T (ตามด้วยตัวเลข: เช่น GB/T 5296.4) หมายถึง “มาตรฐานแห่งชาติที่เป็นข้อแนะนำ” หรือ มาตรฐานภาคสมัครใจ (Voluntary/Recommended)
• ความหมาย: เป็นมาตรฐานที่ส่งเสริมหรือแนะนำให้ใช้ โดยส่วนใหญ่จะกำหนดในเรื่องที่นอกเหนือจากความปลอดภัยพื้นฐาน เช่น คุณภาพ ประสิทธิภาพ วิธีการทดสอบ และข้อกำหนดทางเทคนิคทั่วไป
• การบังคับใช้: แม้จะเป็น “ข้อแนะนำ” แต่ในทางปฏิบัติ องค์กรหรืออุตสาหกรรมมักจะนำมาตรฐานเหล่านี้มาใช้เพื่อยกระดับคุณภาพของผลิตภัณฑ์และบริการของตน โดยเฉพาะในสัญญาซื้อขายหรือการประมูล มักจะมีการอ้างอิงถึงมาตรฐาน GB/T ต่างๆ นอกจากนี้ มาตรฐาน GB/T บางตัวอาจถูกนำมาใช้เป็น วิธีการทดสอบ ที่อ้างอิงโดยมาตรฐาน GB ภาคบังคับ

GB 8624-2012

• Classification for burning behaviour of building materials and products
• การจัดจำแนกพฤติกรรมการเผาไหม้ของวัสดุและผลิตภัณฑ์ก่อสร้าง

GB 8624 เป็นมาตรฐานความปลอดภัยจากอัคคีภัยที่สำคัญของประเทศจีน (Chinese National Standard) ซึ่งกำหนดหลักเกณฑ์และข้อกำหนดสำหรับการจำแนกประเภทพฤติกรรมการเผาไหม้ของวัสดุและผลิตภัณฑ์ที่ใช้ในงานก่อสร้างและตกแต่ง เช่น ผนัง เพดาน พื้น และวัสดุฉนวน มาตรฐานนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินระดับความสามารถในการติดไฟ การลามไฟ และการผลิตควัน เพื่อปกป้องความปลอดภัยของอาคารและผู้ใช้งาน

การจำแนกประเภทและการทดสอบหลัก

GB 8624-2012 มีการจัดหมวดหมู่และเกณฑ์การทดสอบที่ครอบคลุมสำหรับวัสดุและผลิตภัณฑ์ต่างๆ โดยมีการแบ่งระดับประสิทธิภาพการทนไฟเป็นเกรดหลัก ได้แก่ A, B1, B2, และ B3 (โดย A คือเกรดที่ทนไฟได้ดีที่สุด)

เกรดหลัก	ระดับประสิทธิภาพ	คำอธิบายโดยย่อ
A	วัสดุไม่ติดไฟ (Non-combustible)	ทนไฟได้มากที่สุด, ไม่มีการติดไฟหรือลามไฟอย่างต่อเนื่อง
B1	วัสดุทนไฟ (Difficult-to-burn)	ลามไฟได้จำกัดและมีคุณสมบัติในการดับไฟเอง (Self-extinguishing)
B2	วัสดุติดไฟได้ (Combustible)	มีคุณสมบัติการติดไฟที่ชัดเจน สามารถเผาไหม้ภายใต้เงื่อนไขที่กำหนด
B3	วัสดุไวไฟ (Flammable)	ติดไฟได้ง่ายและเผาไหม้อย่างรวดเร็ว (เป็นเกรดที่ต่ำที่สุด)

การทดสอบ: การจำแนกเกรดต้องผ่านชุดการทดสอบหลายอย่างที่กำหนดในมาตรฐานอ้างอิงอื่น ๆ (เช่น GB/T 5464, GB/T 8626, GB/T 20284) ซึ่งจะวัดปัจจัยต่าง ๆ เช่นอัตราการปลดปล่อยความร้อน (Heat Release Rate) การผลิตควัน Smoke Production) และการคงสภาพการเผาไหม้ (Sustained Burning)

การประยุกต์ใช้กับผ้าเพื่อการตกแต่งที่อยู่อาศัย เช่น ผ้าม่าน (Curtain) และ ผ้าบุเฟอร์นิเจอร์ (Textile for Furniture)มาตรฐาน GB 8624 ก็ได้กำหนดเกณฑ์การทดสอบเฉพาะสำหรับผลิตภัณฑ์ประเภทนี้เช่นกัน โดยเน้นที่การทดสอบเพื่อให้ได้ระดับ Class B1 หรือ Class B2

GB/T 17593.2-2007

• Textiles—Determination of heavy metals—Part 2: Inductively coupled plasma atomic emission spectrometry
• สิ่งทอ—การหาปริมาณโลหะหนัก—ส่วนที่ 2: วิธีสเปกโทรเมตรีการปล่อยอะตอมด้วยพลาสมาแบบเหนี่ยวนำ (ICP-AES)

มาตรฐานนี้เป็นส่วนหนึ่งของชุดมาตรฐาน GB/T 17593 ที่กำหนด วิธีการทดสอบและวิเคราะห์ปริมาณโลหะหนักที่สามารถสกัดออกมาได้ (Extractable Heavy Metals) ในผลิตภัณฑ์สิ่งทอ

• วัตถุประสงค์: เพื่อควบคุมและรับรองความปลอดภัยของผลิตภัณฑ์สิ่งทอ โดยการวัดปริมาณโลหะหนักที่เป็นอันตรายที่อาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพของผู้บริโภคและสิ่งแวดล้อม
• วิธีการทดสอบหลัก: ใช้เทคนิค Inductively Coupled Plasma Atomic Emission Spectrometry (ICP-AES)หรือที่เรียกว่า ICP-OES เพื่อวิเคราะห์ปริมาณโลหะหนักหลายชนิดได้พร้อมกันในสารสกัด
• โลหะหนักที่ถูกทดสอบ: มาตรฐานนี้ระบุวิธีการสำหรับตรวจหาโลหะหนักหลัก ๆ ที่เป็นอันตราย 8 ชนิด ได้แก่
  • As (สารหนู – Arsenic)
  • Cd (แคดเมียม – Cadmium)
  • Co (โคบอลต์ – Cobalt)
  • Cr (โครเมียม – Chromium)
  • Cu (ทองแดง – Copper)
  • Ni (นิกเกิล – Nickel)
  • Pb (ตะกั่ว – Lead)
  • Sb (พลวง – Antimony)
• การประยุกต์ใช้: ใช้ในการตรวจสอบคุณภาพและความปลอดภัยของผลิตภัณฑ์สิ่งทอและเครื่องแต่งกาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งสินค้าที่ผลิตหรือนำเข้า/ส่งออกไปยังประเทศจีน เพื่อให้เป็นไปตามข้อกำหนดด้านความปลอดภัยของผู้บริโภคในระดับสากลและระดับประเทศ (เช่น ข้อกำหนดที่คล้ายกับ Oeko-Tex หรือ REACH)

ภูมิปัญญาการย้อมผ้าในอดีต (Traditional Dyeing Wisdom in the Past) ก่อนที่ความรู้ทางเคมีสมัยใหม่จะเข้ามา มนุษย์ใช้สิ่งของจากธรรมชาติรอบตัวเพื่อการย้อมผ้า โดยอาศัยทั้ง สีจากธรรมชาติและ สารช่วยย้อม (mordant หรือกรด-ด่างธรรมชาติ) ที่หาได้ง่ายในชีวิตประจำวัน

แหล่งสีย้อมธรรมชาติ

• เปลือกไม้ ใบไม้ และรากไม้ → เช่น เปลือกประดู่ เปลือกมะเกลือ ให้สีน้ำตาล–ดำ
• พืชให้สีฟ้า–คราม → เช่น คราม (Indigofera tinctoria) ใช้หมักให้เกิดสีน้ำเงินคราม
• ดอกไม้และผลไม้ → เช่น ดอกคำฝอยให้สีเหลือง–ส้ม เปลือกทับทิมให้สีเหลือง
• สัตว์บางชนิด → เช่น ครั่ง (lac dye) ที่ได้จากแมลง ให้สีแดงอมม่วง

ในกรณีแบ่งตามสีต่างๆ

• สีน้ำเงิน/สีคราม → ใบและเถา ของ คราม (Indigofera tinctoria), ฮ่อม
• สีเหลือง → ขมิ้น, แก่นขนุน, ดอกดาวเรืองดอก, ใบมะม่วง และ เปลือกหัวหอมสีน้ำตาล
• สีแดง/สีชมพู → ครั่ง (จากแมลงครั่ง), แก่นฝาง, ดอกคำฝอย, เปลือกรากยอ
• สีเขียว → ใบหูกวางสด, เปลือกต้นมะริดไม้
• สีน้ำตาล → เปลือกโกงกาง, เปลือกผลเงาะสด, เมล็ดคั่วบดกาแฟ หรือ ใบชา
• สีส้ม → ผลและเมล็ดคำแสด, เปลือกหัวหอมสีน้ำตาล, เปลือกและรากยอ
• สีดำ/สีเทา → ลูกมะเกลือดิบ, เปลือกสมอ, ดินโคลน (ใช้ในการหมักหรือย้อม)

นอกจากการได้สีตรงๆ แล้วยังมีเทคนิคการย้อมทับอีกด้วย เช่น อยากได้สีเขียว โดยการย้อม คราม แล้วย้อมทับด้วยสีเหลืองจากใบมะม่วง เป็นต้น

สีน้ำเงินจากธรรมชาติ จาก ต้นคราม กับ ต้นฮ่อม เป็นพืชคนละชนิดกัน แต่ถูกใช้เป็นสีย้อมสีน้ำเงิน/ครามเหมือนกัน และมีชื่อเรียกในท้องถิ่นที่ทับซ้อนกันมาก เป็นพืชที่ให้สีครามที่เป็นที่รู้จักกันทั่วโลก และเป็นพืชเศรษฐกิจสำหรับย้อมสีในภาคอีสานของไทย

รายละเอียด	ต้นคราม (True Indigo)	ต้นฮ่อม (Strobilanthes/ Baphicacanthus)
ชื่อวิทยาศาสตร์	Indigofera tinctoria Linn.	Strobilanthes cusia (Nees) Bremek. หรือ ชื่อพ้องคือ Baphicacanthus cusia (Nees) Bremek.
วงศ์	Fabaceae (วงศ์ถั่ว)	Acanthaceae  (วงศ์เหงือกปลาหมอ)
ชื่อสามัญ (อังกฤษ)	Indigo, True Indigo	Assam Indigo, Chinese Rain Bell
ชื่อไทย (ทั่วไป)	คราม	ฮ่อม
ชื่อไทยตามภูมิภาค	คาม (ภาคเหนือ, ภาคอีสาน)	ครามดอย (แม่ฮ่องสอน) ฮ่อมเมือง, ฮ่อมหลวง, ฮ่อมน้อย (น่าน, เชียงใหม่, แพร่) ครามหลอย
ลักษณะ	ไม้พุ่มขนาดเล็ก ใบประกอบแบบขนนก ดอกเป็นช่อยาวสีชมพูหรือม่วงแดง ฝักเล็กคล้ายฝักถั่ว มีสารให้สีหลักคือ อินดิโก้ (Indigo)	พืชล้มลุกหรือไม้พุ่มขนาดเล็ก ลำต้นเป็นข้อปล้อง ใบมีขนาดใหญ่กว่าคราม มีสารให้สีหลักคือ อินดิโก้ (Indigo) เช่นกัน
พื้นที่ปลูกในไทย	ส่วนใหญ่พบมากใน ภาคอีสาน (เช่น สกลนคร)	ส่วนใหญ่พบมากใน ภาคเหนือ (เช่น แพร่, น่าน)

สารช่วยย้อมจากธรรมชาติ

• ขี้เถ้าไม้ → เมื่อนำมาละลายน้ำได้ น้ำด่างอ่อน (alkaline water) ใช้ช่วยย้อมให้สีติดดีขึ้น
• น้ำส้มสายชู หรือน้ำหมักผลไม้เปรี้ยว → ให้สภาพเป็น กรดอ่อน ใช้ปรับสมดุลการย้อมบางชนิด
• สารส้ม (alum) ที่หาได้จากธรรมชาติ ใช้เป็น สารช่วยยึดเกาะ (mordant) ให้สีติดทนนาน
• เปลือกไม้ฝาด (tannin) → มีรสฝาด ใช้คู่กับสารส้มเพื่อช่วยฟิกซ์สีบนเส้นใยฝ้ายและไหม

เส้นใยที่ย้อมได้ในอดีต เส้นใยธรรมชาติเท่านั้น เช่น ฝ้าย ปอ ป่าน ไหม ขนสัตว์ เพราะเส้นใยสังเคราะห์ (โพลีเอสเตอร์, ไนลอน, อะคริลิก) เพิ่งถูกคิดค้นในยุคอุตสาหกรรมศตวรรษที่ 20 และต้องใช้สีย้อมเฉพาะทางเคมีสูง + อุณหภูมิ/แรงดันเกิน 100 °C ซึ่งชาวบ้านในอดีตไม่สามารถทำได้

• ฝ้าย / ปอ / ป่าน (เส้นใยพืช – เซลลูโลส) → ย้อมด้วย พืชให้สี + สารฝาด (tannin) + สารส้ม (alum) + น้ำด่างจากขี้เถ้า
• ไหม / ขนสัตว์ (เส้นใยโปรตีน) → ย้อมด้วย ครั่ง (แมลง), คราม, เปลือกไม้, ดอกไม้/ผลไม้ให้สี และใช้ กรดอ่อน (น้ำส้มสายชู, น้ำหมักผลไม้) ช่วยให้สีติด

พูดง่าย ๆ คือ: เส้นใยพืชใช้ด่าง/สารฝาดช่วยย้อม, เส้นใยสัตว์ใช้กรดอ่อน/สารส้มช่วยฟิกซ์สี

• Dye Class (ชนิดสีย้อม): หมายถึง ประเภทของสีย้อม ที่ถูกจัดกลุ่มตามคุณสมบัติทางเคมีของตัวสีย้อมเอง และความเหมาะสมในการย้อมเส้นใยแต่ละชนิด (เช่น Reactive Dye สำหรับผ้าฝ้าย, Disperse Dye สำหรับโพลีเอสเตอร์)
• Dye Method (วิธีการย้อม): หมายถึง ขั้นตอนหรือช่วงเวลาในกระบวนการผลิต ที่นำเส้นใยหรือผ้าไปย้อมสี (เช่น Yarn Dye ย้อมตอนเป็นเส้นด้าย, Piece Dye ย้อมตอนเป็นผืนผ้า, Garment Dye ย้อมตอนเป็นเสื้อผ้าสำเร็จรูป)

DYE CLASS

ชนิดสีย้อม คือ ประเภทของสีย้อม ที่ใช้ ตามคุณสมบัติทางเคมีของเส้นใย

ชนิดสีย้อม ปี/ผู้คิดค้น	เส้นใยที่ใช้/ความหมาย	วิธีการติด/พันธะ	ความคงทน/คุณสมบัติ	เงื่อนไขในการย้อม / สารที่ช่วย
CATIONIC DYE (Basic Dye), 1856 William Henry Perkin (อังกฤษ)	เส้นใยประจุลบ (anionic): อะคริลิก, modified polyester	แรงดึงดูดประจุ (+) ของสีย้อม กับประจุ (-) บนเส้นใย	สีสด สว่าง ติดทน แต่ความทนแสงต่ำกว่า Disperse	ย้อมที่อุณหภูมิสูง (80–100 °C) มักเติมเกลือหรือกรดอ่อนช่วยย้อม
ACID DYE, 1870	เส้นใยโปรตีน (ขนสัตว์, ไหม) และไนลอน	พันธะไฟฟ้าสถิตระหว่างหมู่ –SO₃⁻ ของสีย้อม กับหมู่ –NH₃⁺ ของเส้นใย	ความคงทนแสงและซักดีปานกลาง–สูง สีสด	ใช้กรดอ่อน (pH 4–5) และอุณหภูมิ 80–100 °C
DIRECT DYE,   1880s	เส้นใยเซลลูโลส (ฝ้าย, เรยอน)	ยึดเกาะด้วยพันธะไฮโดรเจน และแรง Van der Waals กับเส้นใย	ความคงทนต่ำกว่าสี Reactive และ Vat แต่ย้อมง่าย ราคาถูก	ต้องใช้ เกลือ (NaCl หรือ Na₂SO₄) ช่วยผลักสีย้อมเข้าสู่เส้นใย อุณหภูมิ 80–100 °C
VAT DYE, 1901 Adolf von Baeyer (เยอรมนี)	เส้นใยเซลลูโลส เช่น ฝ้าย และ เดนิม (Indigo)	สีย้อมถูกรีดิวซ์เป็น leuco form (ไม่มีสี) ละลายน้ำได้ ซึมเข้าเส้นใย แล้วออกซิไดซ์กลับเป็นสีจริง	ความคงทนแสงและซักสูงมาก ที่สุดในบรรดาสีย้อมทั้งหมด	ใช้ สารรีดิวซ์ Na₂S₂O₄ และ ด่าง NaOH ช่วยละลาย ก่อนออกซิไดซ์ด้วยอากาศ
DISPERSE DYE, 1920S	เส้นใยสังเคราะห์ เช่น โพลีเอสเตอร์ อะซีเตต ไนลอน	สีย้อมไม่ละลายน้ำ กระจายตัวด้วย dispersing agent เข้าสู่เส้นใยด้วยการแพร่	ให้สีสด ความคงทนแสงดี ใช้ได้ดีที่สุดกับโพลีเอสเตอร์	ต้องใช้อุณหภูมิสูง (130 °C ใน หม้อแรงดัน HT dyeing) หรือใช้ Carrier ที่ 100 °C
REACTIVE DYE, 1954 บริษัท ICI (อังกฤษ)	เส้นใยเซลลูโลส (ฝ้าย, เรยอน, ลินิน) และเส้นใยโปรตีน (ขนสัตว์, ไหม)	เกิดพันธะโควาเลนต์ (covalent bond) ระหว่างหมู่ –OH หรือ –NH₂ ของเส้นใย กับสีย้อม	ความคงทนสูง ทั้งแสงและการซัก สีสดมาก	ต้องใช้ ด่าง (เช่น Na₂CO₃ หรือ NaOH) เพื่อเปิดหมู่ –OH ให้เกิดปฏิกิริยา

สรุปหลักการย้อมและคำศัพท์เคมีพื้นฐาน

การย้อมผ้าคือการทำให้สีย้อมเข้าไปยึดติดกับเส้นใยอย่างถาวร ซึ่งอาศัยหลักการทางเคมีที่แตกต่างกันไปตามประเภทสีย้อมและเส้นใย

หลักการ/สภาวะ	คำอธิบายหลักการย้อม
แรงประจุบวก–ลบ Cationic Dye (+), Acid Dye (–)	อาศัยแรงดึงดูดระหว่างประจุไฟฟ้าตรงข้ามกัน (Ionic Bond)
ควบคุมสภาวะ กรด/ด่าง Acid Dye (ต้องใช้กรด),  Reactive Dye (ต้องใช้ด่าง)	สภาวะ pH ที่เหมาะสมจะช่วยเปิดหมู่ฟังก์ชันในเส้นใยหรือทำให้สีย้อมทำปฏิกิริยาได้
รีดิวซ์ + ออกซิไดซ์ (Vat Dye)	ต้องเปลี่ยนรูปสีย้อมที่ไม่ละลายน้ำให้เป็นรูปละลายน้ำได้ (Leuco form) ก่อน จึงค่อยเปลี่ยนกลับเป็นรูปไม่ละลายน้ำในเส้นใย
พันธะโควาเลนต์ (Reactive Dye)	การสร้างพันธะเคมีถาวรระหว่างสีย้อมกับเส้นใย ทำให้สีติดทนทานที่สุด

คำศัพท์เคมีและสารช่วยย้อมที่สำคัญ (Auxiliary Chemicals)

สารเคมี ชื่อไทย / ชื่อสามัญ	หน้าที่และการทำงานในการย้อม
NaCl โซเดียมคลอไรด์ (เกลือแกง) (Sodium Chloride)	Electrolyte (อิเล็กโทรไลต์): ลดแรงผลักระหว่างสีย้อมประจุลบ (ส่วนใหญ่) กับเส้นใย → ช่วยดันสีย้อมให้ซึมเข้าเส้นใยฝ้าย
NaOH โซเดียมไฮดรอกไซด์ (ด่างเข้มข้น) (Sodium Hydroxide)	ด่างควบคุม pH: ปรับสภาวะให้เป็นด่างเข้มข้น → จำเป็นสำหรับกระบวนการ รีดิวซ์ ของ Vat Dye และใช้ในการย้อม Sulfur Dye
Na₂SO₄  โซเดียมซัลเฟต (Sodium Sulfate) (Glauber’s salt)	Electrolyte เช่นเดียวกับ NaCl ใช้เพื่อช่วย ดันสีย้อมเข้าเส้นใย มักใช้ใน Reactive Dye และ Direct Dye บนฝ้าย
Na₂S₂O₄  โซเดียมไดไธโอไนต์ (Sodium Dithionite)	สารรีดิวซ์ (Reducing agent): ใช้เฉพาะใน Vat Dye → เปลี่ยน Vat Dye ให้เป็น Leuco form (ละลายน้ำได้)
Na₂CO₃ โซดาแอช (Sodium Carbonate)	สารด่าง (Alkali agent): ปรับ pH ให้เป็นด่าง → เปิดหมู่ −OH บนเส้นใยฝ้าย เพื่อให้ Reactive Dye สร้างพันธะโควาเลนต์ได้

คำศัพท์เฉพาะทางเคมีสิ่งทอ

แคำศัพท์	ความหมายและบทบาท
LEUCO FORM ลู-โค ฟอร์ม	รูปที่ถูกรีดิวซ์ของสีย้อม Vat Dye (เช่น คราม) → เป็นรูปที่ ละลายน้ำได้ และ ไม่มีสี/สีจาง → ทำให้สีย้อมสามารถ ซึมเข้าสู่เส้นใย ได้ เมื่อโดนอากาศจะ ถูกออกซิไดซ์ กลับเป็นรูปสีเข้มที่ไม่ละลายน้ำและติดแน่นในเส้นใย
COVALENT BOND โค-เว-เลินท์ บอนด์	พันธะโควาเลนต์ → พันธะที่เกิดจากการ แชร์อิเล็กตรอนร่วมกัน เป็นพันธะเคมีที่ แข็งแรงและถาวรที่สุด ในการย้อมผ้า →ทำให้ Reactive Dye ติดทนถาวร กับเส้นใยฝ้าย
−SO3−​ (Sulfonate group) ซัล-โฟ-เนต กรุ๊ป	หมู่ซัลโฟเนต → หมู่เคมีที่มักพบในสีย้อม (เช่น Acid/Direct/Reactive Dye) → มีคุณสมบัติทำให้สีย้อมมี ประจุลบ (–) และ ละลายน้ำได้ดี
−NH3+​ (Protonated amine group) โพร-โท-เน-เต็ด อะ-มีน กรุ๊ป	หมู่แอมโมเนียม → หมู่ที่เกิดจาก Amine group (–NH2​) บนเส้นใยโปรตีน (Wool, Silk) หรือไนลอน เมื่ออยู่ในสภาวะกรด →ทำให้เส้นใยมี ประจุบวก (+) พร้อมที่จะจับกับ Acid Dye
ELECTROLYTE อิ-เล็ก-โทร-ไลต์	อิเล็กโทรไลต์ → สารที่แตกตัวเป็นไอออน (Na+,Cl−) เมื่อละลายน้ำ → ในการย้อมผ้าจะใช้เพื่อ ควบคุมความเร็วและปริมาณการย้อม โดยเฉพาะการย้อมฝ้ายด้วยสีย้อมที่มีประจุลบ

DYE METHOD

วิธีการย้อม คือ ขั้นตอน/ช่วงเวลาที่นำเส้นใยหรือผ้าไปย้อม

ประเภท	ความหมาย	ความคงทนของสี / คุณสมบัติ
SOLUTION DYE (Dope Dyed) โซลูชัน-ดาย (โดป-ดายด์)	ผสม pigment ลงใน polymer melt ก่อนปั่นเส้นใย	สีฝังในโครงสร้าง ทน UV, ซัก, คลอรีน และสภาพกลางแจ้งสูงสุด ใช้กับ outdoor fabric
FIBRE DYE ไฟเบอร์-ดาย	ย้อมตั้งแต่ยังเป็นเส้นใยก่อนปั่น	ได้สีที่แทรกทั่วเส้นใย เฉดสีแบบ Heather look
YARN DYE ยาร์น-ดาย	ย้อมเป็นเส้นด้ายก่อนทอ	ทำให้ได้ลวดลายทอชัด เช่น Tartan, Gingham, Denim
PIECE DYE พีซ-ดาย	ย้อมทีหลัง หลังจากทอเป็นผ้าเสร็จ	ต้นทุนต่ำ เหมาะกับผ้าสีพื้น แต่ความทนแสงต่ำกว่า Solution Dye
GARMENT DYE การ์เมนท์-ดาย	ย้อมเสื้อผ้าสำเร็จรูป	ได้ลุควินเทจ, ซีด, สีไม่สม่ำเสมอ (intended effect)

สรุป

• Dye Class (Cationic, Reactive, Disperse ฯลฯ) = ชนิดของสีย้อม (ทางเคมี)
• Dye Method (Solution dye, Yarn dye ฯลฯ) = วิธีการย้อม (ขั้นตอนผลิต)

BS 5852: Methods of test for assessment of the ignitability of upholstered seating by smouldering and flaming ignition sources. คือมาตรฐานของอังกฤษ (British Standard) สำหรับการทดสอบความสามารถในการลุกไหม้และการติดไฟของวัสดุหุ้มเฟอร์นิเจอร์ (Upholstered furniture) โดยเฉพาะผ้าหุ้มและโฟม/ฟองน้ำ (composite) เพื่อดูว่าสามารถทนต่อแหล่งกำเนิดไฟ (Ignition Sources) ต่าง ๆ ได้หรือไม่

1. BS 5852 Part 1:1979 — ทดสอบวัสดุหุ้มนั่ง-นอนที่มี composite ด้วยแหล่งไฟจากการสูบบุหรี่ (Source 0: บุหรี่คุกรุ่น) และเปลวไฟเล็ก (Source 1: เปลวไฟจากไม้ขีดไฟจำลอง) — เหมาะสำหรับการใช้งานในที่พักอาศัย
2. BS 5852 Part 2:1982 — ทดสอบวัสดุหุ้มนั่ง-นอนโดยใช้แหล่งไฟ Crib Ignition Sources (เช่น Crib 4–7) — เหมาะกับเฟอร์นิเจอร์ที่ใช้ในอาคารสาธารณะ โรงแรม โรงพยาบาล ฯลฯ ซึ่งต้องการความปลอดภัยสูงขึ้น

Ignition Sources (ตัวกำหนดระดับการทดสอบ)

• Source 0 – Smouldering cigarette = บุหรี่คุกรุ่น (ไม่เกิดเปลวไฟ แต่มีการคุกรุ่นและความร้อน)
• Source 1 – Simulated match flame test = เปลวไฟจำลองจากไม้ขีดไฟ (ใช้หัวพ่นก๊าซบิวเทน ขนาดเปลวไฟ ~35 mm)
• Source 2 – Butane flame, 40 mm flame height = เปลวไฟบิวเทน ความสูง ~40 มม.
• Source 3 – Butane flame, 70 mm flame height = เปลวไฟบิวเทน ความสูง ~70 มม.
• Source 4 – Wooden crib 4 = กองไม้เล็ก (ไม้ยาว 40 mm, 10 sticks, 5 layers)
• Source 5 – Wooden crib 5 = กองไม้ขนาดกลาง (ไม้ยาว 40 mm, 20 sticks, 10 layers)
• Source 6 – Wooden crib 6 = กองไม้ใหญ่ (ไม้ยาว 80 mm, 10 sticks, 5 layers)
• Source 7 – Wooden crib 7 = กองไม้ใหญ่มาก (ไม้ยาว 80 mm, 20 sticks, 10 layers)

Source 0–3 = ใช้ไฟเล็ก ๆ (cigarette / butane flame)

Source 4–7 = ใช้กองไม้ (cribs) ซึ่งไฟแรงและควบคุมได้แม่นยำ

หน้าตัดไม้ทุก crib = ~6.5 × 6.5 mm (เท่ากัน) สิ่งที่ต่างคือ ความยาวไม้ (40 หรือ 80 mm) และ จำนวนแท่ง/ชั้น

Source ที่เป็นที่นิยมนำมาทดสอบ Source 0, Source 1 และ Source 5

Source 0 Smouldering cigarette (บุหรี่)

• ความหมาย: การวางบุหรี่ที่ติดไฟไว้ในร่องเบาะเพื่อดูว่าผ้า/ฟองน้ำจะติดไฟหรือคุกรุ่นต่อหรือไม่
• ใช้ทดสอบ: ความปลอดภัยจาก บุหรี่ที่ดับไม่สนิท

Source 1 Simulated match flame test (เปลวไฟจากไม้ขีดไฟจำลอง)

• ความหมาย: ใช้หัวพ่นก๊าซบิวเทน (butane gas burner) สร้างเปลวไฟสูงประมาณ 35–50 มม. นำไปจี้ที่รอยต่อหรือร่องเบาะเป็นเวลา 20 ± 1 วินาที เพื่อจำลองไฟจากไม้ขีดไฟ
• ใช้ทดสอบ: ความปลอดภัยของวัสดุจากการสัมผัสกับเปลวไฟขนาดเล็ก เช่น ไม้ขีดไฟหรือไฟแช็ก

Source 5 Crib 5 test wooden crib (กองไม้เล็กจุดไฟ)

• ความหมาย: ใช้ไม้เล็ก ๆ มาประกอบเป็นกอง (wooden crib no.5) ตามขนาดมาตรฐาน จากนั้นหยดด้วย propane-1,3-diol (สารเร่งไฟ) แล้วจุดไฟ วางลงบนเบาะหรือวัสดุทดสอบ
• ใช้ทดสอบ: ความปลอดภัยต่อแหล่งกำเนิดไฟที่รุนแรงกว่าบุหรี่ (Source 0) หรือไฟไม้ขีด (Source 1) โดยจำลองสถานการณ์ที่มีไฟจากกองไม้เล็ก ๆ ตกลงบนเฟอร์นิเจอร์
• มักใช้ใน: เฟอร์นิเจอร์สำหรับพื้นที่สาธารณะ (contract use) เช่น โรงแรม โรงพยาบาล ผับ บาร์ โรงภาพยนตร์ ฯลฯ ซึ่งกฎหมายและมาตรการด้านความปลอดภัยมักกำหนดให้ต้องผ่านการทดสอบนี้