เส้นใยรีเจนเนอเรเต็ด (Regenerated Fibers): โครงสร้าง การผลิต และคุณลักษณะเฉพาะ

เส้นใยรีเจนเนอเรเต็ด (Regenerated Fibers) เป็นเส้นใยที่มนุษย์สังเคราะห์ขึ้นจากวัสดุธรรมชาติ โดยเฉพาะเซลลูโลสที่ได้จากพืช เช่น เยื่อไม้ ฝ้าย หรือวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตร ผ่านกระบวนการทางเคมีและกายภาพ เส้นใยเหล่านี้ผสมผสานคุณสมบัติของเส้นใยธรรมชาติเข้ากับความสามารถในการปรับแต่งของเส้นใยสังเคราะห์ จึงถูกนำมาใช้อย่างแพร่หลายในอุตสาหกรรมสิ่งทอ ตัวอย่างที่รู้จักกันดีคือ วิสโคส เรยอน โมดอล และไลโอเซลล์

กระบวนการผลิตเส้นใยรีเจนเนอเรเต็ด

การเตรียมวัตถุดิบ

แหล่งวัตถุดิบหลักได้แก่ เซลลูโลสจากไม้ไผ่ ยูคาลิปตัส ฝ้าย หรือวัสดุธรรมชาติอื่น ๆ ซึ่งจะถูกสกัดและทำให้บริสุทธิ์เพื่อเตรียมเข้าสู่กระบวนการผลิต

การผลิตสารละลาย

• วิสโคสและเรยอน: เซลลูโลสจะถูกละลายด้วยโซเดียมไฮดรอกไซด์ (NaOH) และคาร์บอนไดซัลไฟด์ (CS₂) ได้เป็นสารละลายวิสโคส
• ไลโอเซลล์: ใช้ตัวทำละลายอินทรีย์ NMMO (N-Methylmorpholine N-oxide) ซึ่งเป็นวิธีที่ปลอดภัยต่อสิ่งแวดล้อมมากกว่า
• เรยอนคิวปรามโมเนียม: ใช้สารละลายคิวปรามโมเนียม (Cuprammonium) ที่ประกอบด้วยคอปเปอร์ไฮดรอกไซด์และแอมโมเนีย

การขึ้นรูปเส้นใย

สารละลายเซลลูโลสจะถูกฉีดผ่านหัวฉีด (spinneret) ลงในอ่างสารตกตะกอน เช่น กรดซัลฟิวริก หรือสารละลายน้ำ เพื่อทำให้เซลลูโลสแข็งตัวกลับมาเป็นเส้นใย

การฟอกและตกแต่งเส้นใย

เส้นใยที่ได้จะผ่านการล้าง ฟอก และอบแห้ง ก่อนนำไปขึ้นรูปเป็นเส้นด้ายหรือผืนผ้า

คุณลักษณะเฉพาะของเส้นใยรีเจนเนอเรเต็ด

• มีความนุ่มนวล ใกล้เคียงฝ้ายและไหม
• มีความเงางามคล้ายไหม
• ดูดซับน้ำได้ดีและระบายอากาศได้ดี
• สวมใส่สบาย เหมาะสำหรับอากาศร้อน
• ความแข็งแรงอยู่ในระดับปานกลาง แต่จะลดลงเมื่อเปียกน้ำ

4. หน้าตัดของเส้นใย

ลักษณะหน้าตัดของเส้นใยขึ้นอยู่กับกระบวนการผลิต เช่น:

• หน้าตัดกลม: พบในวิสโคสทั่วไป
• หน้าตัดเป็นร่อง: เพิ่มความเงางามและแรงยึดเหนี่ยว
• หน้าตัดพิเศษ: ในไลโอเซลล์หรือเส้นใยใหม่เพื่อปรับคุณสมบัติ

5. การนำไปใช้ในอุตสาหกรรม

เส้นใยรีเจนเนอเรเต็ดนิยมใช้ในหลากหลายสาขา เช่น:

• เสื้อผ้าแฟชั่น และชุดชั้นใน
• ผ้าปูที่นอน ผ้าม่าน และผ้าเฟอร์นิเจอร์
• ผลิตภัณฑ์ทางการแพทย์ เช่น ผ้าพันแผลและชุดผ่าตัด

6. การเปรียบเทียบเส้นใย

ชื่อสามัญและชื่อทางการค้าของเส้นใยรีเจนเนอเรเต็ด

การเปรียบเทียบกับเส้นใยธรรมชาติและเส้นใยสังเคราะห์

ต่อไปนี้คือบทสรุปที่รวมทั้งสองเวอร์ชันให้เข้าใจง่ายและกระชับขึ้น:

บทสรุป

เส้นใยรีเจนเนอเรเต็ด (Regenerated Fibers) เช่น วิสโคสและเรยอน เป็นเส้นใยกึ่งสังเคราะห์ที่ผลิตจากเซลลูโลสธรรมชาติผ่านกระบวนการทางเคมีและกายภาพ จึงมีคุณสมบัติใกล้เคียงกับเส้นใยธรรมชาติ เช่น ความนุ่ม ความเงางาม และการระบายอากาศ แต่สามารถปรับแต่งให้เหมาะกับการใช้งานเฉพาะทางได้

แม้จะมีข้อดีในด้านประสิทธิภาพการใช้งาน แต่กระบวนการผลิตเส้นใยเหล่านี้ยังคงใช้สารเคมีที่อาจส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันมีการพัฒนาเส้นใยที่ใช้กระบวนการเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมมากขึ้น เช่น ไลโอเซลล์ ที่ลดการใช้สารเคมีอันตราย

การเข้าใจคุณลักษณะและกระบวนการผลิตของเส้นใยรีเจนเนอเร็ตจะช่วยให้นักศึกษา นักออกแบบ และผู้ประกอบการสามารถเลือกใช้วัสดุได้อย่างเหมาะสม ทั้งในด้านสมรรถนะและความรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อม ซึ่งเป็นแนวทางสำคัญของอุตสาหกรรมสิ่งทอยุคใหม่ที่มุ่งสู่ความยั่งยืน